Focusgroep: definitie, doel en onderbouwing van de methode

De focusgroep is een kwalitatieve onderzoeksmethode. Het is een methode met een exploratief karakter die veel wordt gebruikt voor scriptieonderzoek. De scriptiespecialisten van Studiemeesters vertellen je alles wat je moet weten over de betekenis, het doel en de onderbouwing van deze kwalitatieve onderzoeksmethode.

Wat is een focusgroep? Betekenis en definitie

Bij een focusgroep is er sprake van een interview met meer dan één persoon. (Vaak gaat het om minstens vier mensen.) Het gesprek wordt geleid door de interviewer, die ook wel ‘gespreksleider’ of ‘moderator’ wordt genoemd, terwijl we bij de mensen die worden geïnterviewd ook wel van ‘deelnemers’ of ‘respondenten’ spreken. Er worden voornamelijk open vragen gesteld, zodat de respondent de ruimte krijgt om zijn eigen antwoord te formuleren. Een interview met een focusgroep wordt ook wel een groepsdiscussie genoemd. Het woord ‘discussie’ houdt in dat de mensen die geïnterviewd worden, op elkaar kunnen reageren. Dit element van discussie heeft een belangrijke functie: de interactie tussen de groepsleden helpt namelijk bij het boven tafel krijgen van diepere inzichten. Focusgroep-onderzoek, dat sinds de jaren tachtig in populariteit toeneemt, wordt al heel lang gebruikt. Het wordt veel toegepast in social research, mediastudies, cultuurstudies en marktonderzoek. In marktonderzoek worden in een focusgroep bijvoorbeeld de reacties van consumenten op een nieuw product of een nieuwe advertentie getest.

Is een focusgroep hetzelfde als een groepsinterview?

Deze twee termen worden vaak inwisselbaar gebruikt, maar betekenen niet precies hetzelfde. Een groepsinterview is vaak een goedkope, snelle manier om meerdere (individuele) interviews uit te voeren. Er is bij een groepsinterview minder sprake van interactie tussen geïnterviewden met als doel diepere inzichten te genereren. In plaats daarvan worden gewoon simultaan meerdere mensen ondervraagd.

Wat is het doel van de focusgroep? Wanneer kies je een focusgroep voor je scriptie?

Met behulp van een focusgroep ontdekt een onderzoeker hoe mensen over een bepaald onderwerp denken, wat voor woorden ze gebruiken als ze erover praten en welke aspecten ze belangrijk vinden. Het voordeel van een focusgroep ten opzichte van individuele interviews is dat mensen met verschillende meningen op elkaar kunnen reageren, zodat je als onderzoeker kunt observeren hoe argumenten zich in een discussie ontwikkelen. Die communicatie tussen deelnemers levert extra informatie op. De groepsprocessen die plaatsvinden, helpen respondenten hun kijk op het onderwerp te verduidelijken. In een individueel interview ontbreekt deze interactie en dan vinden mensen het soms moeilijker om te bedenken wat ze ergens van vinden. Kortom, je gebruikt een focusgroep als je een serie open vragen hebt; als je deelnemers wilt motiveren om hun ideeën te exploreren, hun eigen vragen te formuleren en ze zelf, in hun eigen woorden, na wilt laten gaan wat ze belangrijk vinden. De interpersoonlijke communicatie die plaatsvindt, levert diepere inzichten op.

Hoe onderbouw je de toepassing van de focusgroep als onderzoeksmethode?

Als je toepassing van de focusgroep als onderzoeksmethode in je scriptie wilt onderbouwen, dan moet je vertellen waarom de focusgroep de beste onderzoeksmethode is om de inzichten boven tafel te krijgen die jíj nodig hebt voor het beantwoorden van je (deel)vraag. Hiervoor is het van belang dat je inziet wat het voordeel is van een focusgroep en begrijpt wat voor type informatie je zoekt. De volgende uitleg helpt je daarbij: Het bijzondere van een focusgroep is dat er niet wordt gewerkt met een interviewvorm waarbij deelnemers één voor één antwoord geven op een vraag, maar dat mensen worden aangemoedigd om met elkaar te praten. Daarbij stellen deelnemers elkaar vragen, wisselen ze anekdotes uit en geven ze reacties op elkaars ervaringen en meningen. De focusgroep is daarom een geschikte dataverzamelingstechniek voor het onderzoeken van kennis en ervaringen van mensen, waarbij niet alleen wordt nagegaan wát mensen denken, maar ook hóe mensen denken en waarom ze denken wat ze denken. De interactie tussen mensen die plaatsvindt in een groepsdiscussie, faciliteert het uitdrukken van ideeën die in een individueel interview niet tot ontwikkeling zouden zijn gekomen. Mensen kunnen beter nadenken doordat ze worden aangemoedigd om zelf vragen te formuleren en zowel hun eigen ideeën als de ideeën van anderen te onderzoeken.


Studiemeesters helpt studenten vooruit. Met onze begeleiding studeer je sneller, beter en relaxter. Wie wij zijn en wat we precies doen? Dat lees je hier. Je kunt je ook direct aanmelden voor een kosteloos en vrijblijvend kennismakingsgesprek in Amsterdam, Eindhoven, Leiden of Rotterdam. Je bent van harte welkom.

Aanmelden voor een kennismakingsgesprek

ARCHIEF