Betrouwbaarheid en validiteit: het verschil

Betrouwbaarheid en validiteit zijn lastige, maar belangrijke onderzoeksbegrippen, ook bij scripties. Neem even de tijd om je in deze begrippen te verdiepen, zodat je ze begrijpt.

Betrouwbaarheid

In de context van een onderzoek heeft het begrip betrouwbaarheid (Engels: reliability) betrekking op de manier van meten. Een betrouwbare meetmethode leidt tot accurate uitkomsten en kenmerkt zich vaak ook door een redelijke verdeling van de meetresultaten.

Om de betrouwbaarheid van je onderzoek te bepalen beantwoord je de vraag: “Als ik hetzelfde nog een keer zo zou onderzoeken en de omstandigheden zijn niet veranderd, krijg ik dan dezelfde uitslag?” Een betrouwbaar onderzoek is dus reproduceerbaar.

Validiteit

Validiteit (validity) betekent dat je daadwerkelijk het verschijnsel meet dat je beoogt te meten. Wanneer je bijvoorbeeld een fenomeen als ‘vertrouwen’ wilt meten, zul je moeten nagaan of het instrument dat je daarvoor wilt gebruiken, ook echt geschikt is voor dat doel.

Om de validiteit van je onderzoek vast te stellen geef je antwoord op de vraag: “Is de manier waarop ik mijn onderzoek in de praktijk heb uitgevoerd, ook werkelijk de beste manier om mijn hoofd- en deelvragen te beantwoorden?”

Hoe moet ik me het verschil voorstellen?

Visueel kun je je het verschil voorstellen als een schietschijf waarop je het midden probeert te raken (zie afbeelding). Een betrouwbaar, maar niet valide onderzoek heeft consistente uitslagen, maar geeft geen precies beeld van het verschijnsel dat je hoopte te meten.

schietschijf

Bron afbeelding: www.columbia.edu

Een voorbeeld

Stel: Een onderzoekster wil weten hoe vaak mensen rommel op straat gooien en benadert daartoe op een drukke zaterdagmiddag in een winkelcentrum rechtstreeks een aantal respondenten met de vraag of zij zich hieraan weleens schuldig maken. De vraag leidt telkens tot hetzelfde antwoord: de overgrote meerderheid van de respondenten zegt dit niet te doen. Toch blijkt aan het einde van de middag de straat vol te liggen met kauwgomresten, papiertjes, stokjes, blikjes en plastic bekers. De respondenten hebben slechts sociaal wenselijke antwoorden gegeven toen hun op de man af werd gevraagd of zij weleens rommel op straat gooiden. De kans is groot dat de enquête, wanneer ze werd herhaald, opnieuw tot dezelfde resultaten zou leiden; in die zin is het een betrouwbaar instrument. Maar het onderzoek is niet valide, omdat het geen antwoord geeft op de gestelde onderzoeksvraag.

Een ander voorbeeld

Stel: Op de afdeling Neonatologie van een ziekenhuis meet men de lichaamstemperatuur van pasgeboren baby’s. Daarbij wordt gebruikgemaakt van vijf oude thermometers, die een afwijking hebben tot twee graden Celsius gemiddeld. In dat geval is het meetinstrument niet betrouwbaar en kan het ziekenhuis beter andere thermometers kopen. De uitslagen zullen bij herhaling wel telkens rond een verwachte waarde bewegen (van twee graden onder de werkelijke temperatuur tot twee graden erboven), maar de uitslagen zijn niet betrouwbaar genoeg om er uitspraken op te baseren.

Waarom is het belangrijk voor je onderzoeksverslag of scriptie?

De kern is: Als je iets meet, moet je nadenken over zowel de betrouwbaarheid als de validiteit van je meetinstrument. Meestal kun je dingen niet rechtstreeks meten, omdat je te maken hebt met abstracte concepten (zoals “vertrouwen”, “welzijn”, “aankoopbereidheid”, “discriminatie”, “bedrijfsperformance”). Denk van tevoren goed na over hoe je die concepten gaat meten, want er zijn vaak meer manieren mogelijk die alle hun betrouwbaarheids- en validiteitsproblemen hebben.

Ga ik zakken op betrouwbaarheid en validiteit?

Problemen met betrouwbaarheid en validiteit zijn nooit helemaal te voorkomen. Onderzoek is nooit 100% betrouwbaar of valide. Onvolledige betrouwbaarheid en validiteit is dus geen reden om je onderzoek in de prullenmand te gooien. Wat je wel moet doen, is het volgende: Wees eerlijk over de betrouwbaarheid en de validiteit van je onderzoek en rapporteer dit (vooraf) in je methodesectie en (achteraf) in je discussie.


Studiemeesters helpt studenten vooruit. Met onze begeleiding studeer je sneller, beter en relaxter. Wie wij zijn en wat we precies doen? Dat lees je hier. Je kunt je ook direct aanmelden voor een kosteloos en vrijblijvend kennismakingsgesprek. Dat kan op een van onze locaties, telefonisch of online. We helpen je graag verder!

Meld je aan

ARCHIEF